Właściwości substancji leczniczych wskazują, że mogą one stanowić ryzyko dla dziecka karmionego piersią. Przy stosowaniu tych substancji leczniczych nie zaleca się karmienia piersią. Wg wytycznych American College of Chest Physicians, małe dawki (ok 75-160 mg) kwasu acetylosalicylowego mogą być stosowane przez mamę karmiącą bez
Opracował dr med. Piotr Sawiec Konsultowała prof. dr hab. med. Hanna Szajewska, Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Skróty: ABM – Academy of Breastfeeding Medicine, AZPO – alergiczne zapalenie prostnicy i okrężnicy, ESPGHAN – European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Wprowadzenie Academy of Breastfeeding Medicine zajmuje się opracowywaniem protokołów postępowania w przypadku problemów związanych z karmieniem piersią. Przedstawiają one ogólny schemat postępowania, który należy dostosować do indywidualnych potrzeb pacjentów. Celem niniejszych wytycznych jest omówienie zagadnień związanych z alergicznym zapaleniem prostnicy i okrężnicy (AZPO) u niemowląt karmionych piersią, ze szczególnym uwzględnieniem zasad postępowania klinicznego.
Jak leczyć zaparcia u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym? Co ciekawe, w mleku matki zawarty jest hormon (motylina), który przyspiesza przemianę materii dziecka. Warto jednak pamiętać, że mimo tego, iż zaparcia u noworodka karmionego piersią występują rzadko, to mogą się pojawić. Rodzice mogą rozpoznać problem z zaparciami
Alergia na mleko matki jest pojęciem bardzo mylnym. Dlaczego? Czy istnieje w ogóle alergia na mleko matki? A jeśli nie to dlaczego niemowlęta karmione piersią mają objawy alergii? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule! Pierwsze zdanie, które warto zapamiętać: nie istnieje alergia na mleko mamy. W ekstremalnych przypadkach, w bardzo rzadkich chorobach zdarzają się sytuacje, kiedy dziecko nie toleruje matczynego pokarmu, ale nie są one związane z alergią tylko np. chorobami genetycznymi takimi jak galaktozemia. W okresie ciąży płód kształtuje tolerancję immunologiczną na komórki matki, dlatego sam w sobie, matczyny pokarm nie alergizuje. Dlaczego więc dzieci karmione piersią mają objawy alergii skoro jedzą wyłącznie mleko mamy? Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba zrozumieć jak działa alergia pokarmowa i przeciwciała. Noworodek przychodzi na świat z zestawem przeciwciał w które wyposażyła go mama. Jednak, jako, że jego odpornościowy dopiero raczkuje, to może się zdarzyć, że wystąpi reakcja na białka pokarmów, które spożywa kobieta. Alergia na mleko matki – czyli alergia na białka spożywanych przez nią pokarmów. Bardzo często na stronach poświęconych karmieniu piersią można wyczytać, że składniki pokarmowe nie przechodzą “bezpośrednio” do mleka matki, że mleko “robi się z krwi, a nie z jelit”. Ma to być argument (poniekąd słuszny) za tym, że kobieta karmiąca może jeść wszystko i nie powoduje to dolegliwości u dziecka. Prawdą jest, że teoria, że kapusta powoduje u dziecka kolki odeszła już dawno do lamusa. Jednak nadal Pokarmy spożywane przez mamę mogą wywoływać dolegliwości u dziecka. Zarówno zmiany skórne jak i bóle brzucha czy kolki. Jest to wynik tego, że w mleku matki znajdują się białka pokarmów, które spożywa, a organizm dziecka wytwarza w ich kierunku przeciwciała. Alergia na mleko matki – czyli objawy na białka mleka krowiego (lub inne) Statystycznie, najczęściej jest to reakcja na białka mleka krowiego. To one mogą powodować dolegliwości, potocznie nazywane „skazą białkową”. Czyli nie tyle jest to alergia na mleko matki, co na inne składniki diety mamy. Objawy takiej alergii to u niemowlęcia: Kolki Ulewania Atopia, wypryski skórne – o atopowym zapaleniu skóry u dziecka przeczytasz tutaj Problemy z wypróżnianiem, śluz w kale Problem z przybieraniem na masie Mniej oczywiste, ale spotykane objawy alergii na mleko u niemowlęcia: kaszel, przewlekły katar, świszczący oddech nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych. Zobacz historię z mojej książki “Dieta eliminacyjna“. U 2-miesięcznej Klary rodzice zaobserwowali suchą skórę na policzkach i ciemieniuchę. Kupili oliwkę i maść, regularnie nawilżali skórę dziecka, jednak po jakimś czasie zaczęły pojawiać się zaczerwienienia na plecach, szyi, w zgięciach łokci. Zmiana płynu do prania nie przyniosła żadnych rezultatów, udali się więc do lekarza, którzy przeprowadził wywiad i zapytał o inne objawy takie jak ulewanie oraz wielokrotnie powtarzający się śluz w kale. Rodzice potwierdzili, że córeczka faktycznie mocno ulewa, jednak wygląd kału nie odbiega od normy. Poza tym prawidłowo przybierała na masie. Zaczęły się jednak objawy kolek. Uwaga! Takie objawy nie zawsze muszą oznaczać, że to alergia na mleko! Wymienione powyżej objawy nie muszą świadczyć wyłącznie o alergii pokarmowej. Kolki niemowlęce, które pojawiają się zwykle koło 4-6 tygodnia często wynikają z niedojrzałego układu pokarmowego. Ulewanie jest najczęściej fizjologicznym, niegroźnym objawem niedomykania się zwieracza przełyku, który z biegiem czasu samoistnie ustępuje. Epizodyczne zmiany wglądu kału czyli nitki śluzu, czy zmieniony kolor także nie są powodem do niepokoju. Zmiany skórne mogą być wynikać z podrażnień naskórka przez ubranie, potówek, świadczyć o przegrzewaniu dziecka czy wystąpić jako rekcja na środki do higieny i prania. Jednak to, co powinno zawsze skłonić do szybkiej wizyty u lekarza są zawsze zaburzenia w przyrośnie masy ciała. Ze względu na różne potencjalne przyczyny najpopularniejszych dziecięcych dolegliwości decyzję o ewentualnej diecie eliminacyjnej lub zmianie sposobu karmienia należy podejmować po konsultacji z lekarzem. Alergia na mleko matki – dieta mamy karmiącej Historia mai i jej mamy potoczyła się dość standardowo. Po konsultacji z lekarzem Monika dostała zalecenia wyeliminowania z jadłospisu nabiału i jego przetworów, wołowiny, cielęciny, cytrusów oraz kakao. Dlaczego właśnie te produkty, a nie inne? Lista rekomendacji w zależności od lekarza może się różnić. Faktycznie, pierwszym krokiem najczęściej jest eliminacja nabiału ze względu na statystycznie największe ryzyko alergizacji. Niektórzy zalecają także eliminację jajek, a czasami również glutenu – co jest jednak zdecydowanie rzadziej rekomendowane. Problemem w skutecznym wytypowaniu alergenów jest to, że uczulać może każdy składnik pokarmowy. Często już sama eliminacja nabiału przynosi dobre rezultaty, ale zdarza się, że kobiety eliminują kolejno różne produkty coraz bardziej zubażając swoją dietę, a stan zdrowia dziecka nie poprawia się. W przypadku Moniki i Klary po wyeliminowaniu na 4 tygodnie wszystkich zalecanych produktów skóra dziewczynki znacznie się poprawiła. Lekarz zalecił próbę prowokacji – Monika po kolei wprowadzała do diety wyeliminowane produkty i przez kilka dni obserwowała córkę. Po prowokacji nabiałem znów pojawiło się zaczerwienienie policzków, więc Monika kontynuowała dietę bezmleczną przez cały okres karmienia piersią oraz podczas rozszerzania diety Alergia na mleko – czy trzeba zakończyć karmienie piersią? Warto natomiast podkreślić, że z biegiem czasu, wraz z nowymi kompetencjami nabywanymi przez układ odpornościowy, dziecko wykształca sobie tolerancję ta ten pokarm. W obecnych standardach nie zaleca się przerwania karmienia piersią i przejścia na mleko modyfikowane, ale wprowadzenie u matki diety eliminacyjnej, np. kiedy u dziecka pojawia się atopowe zapalenie skóry. Częstymi dolegliwościami małych dzieci są również kolki i ulewania spowodowane niedojrzałością układu pokarmowego. Te dolegliwości również nie powinny skłaniać matki do odstawienia dziecka od piersi. Jak powinna ( i nie powinna) wyglądać dieta matki karmiącej? Wiele mam zastanawia się, czy nie lepiej na wszelki wypadek stosować dietę eliminacyjną. Rekomendacje są proste: jeśli nie ma problemów zdrowotnych u mamy i dziecka to dieta matki karmiącej piersią powinna być normalną, zdrową, zbilansowaną dietą. Wbrew opiniom niektórych położnych, kolki rzadko są wynikiem złej diety mamy i nie stanowią (jeśli to jedyny problem) podstawy, żeby już, od razu wyrzucać z diety nabiał, gluten, owoce i warzywa. Jednakże, kiedy dochodzą inne problemy: AZS, silne ulewanie, problemy z wypróżnianiem u dziecka to już może być podstawa do wprowadzenia ZBILANSOWANEJ diety eliminacyjnej. Jak się do tego zabrać? Dieta eliminacyjna matki karmiącej w przypadku alergii niemowlęcia Co jeśli występuje alergia na mleko matki (a raczej na białka w mleku matki)? W pierwszej kolejności zwykle stosuje się metodę eliminacja – obserwacja – prowokacja – obserwacja. Warto rozpocząć od nabiału, potem, po kolei eliminować gluten i jajka. Dlaczego takie produkty? Ponieważ statystycznie to te białka najczęściej uczulają. Istotne jest, aby nie eliminować wszystkich tych produktów na raz, ale obserwować reakcję minimum przez tydzień. Jeśli takie działania nie przynoszą poprawy stanu zdrowia dziecka, a ilość dozwolonych produktów staje się bardzo ograniczona i zaczyna grozić niedoborami u mamy, wówczas rozważamy wprowadzenie mleka modyfikowanego. Trzeba mieć jednak świadomość, że problem zapewne wróci podczas rozszerzenia dziecku diety. Jeśli wyeliminowanie tych głównych produktów nie działa należy zastanowić się nad badaniami w kierunku alergii. U dziecka jednak jest to problematyczne ponieważ: Wyniki na alergię IgE-zależną są często niewiarygodne u niemowląt Wyniki w kierunku alergii IgG-zależnych są czasami nieuznawane przez alergologów, którzy nie biorą ich pod uwagę w zaleceniach. Można wykonać testy na alergię IgG-zależną (poniżej roku życia testy wykonuje się u mamy) i dobiera dietę odpowiednią do wyniku. Plusy są takie, że dokładnie wiadomo, które składniki trzeba wyeliminować, a trudno do tego dość samodzielnie, gdyż alergizować może np. ryż, a objawy nie pojawiają się bezpośrednio po jego spożyciu, ale nawet do 72 godzin. Do 1 roku życia dziecka zaleca się wykonywać takie badanie u mamy, ponieważ po pierwsze to ona będzie na diecie, a po drugie, jeśli ma alergię IgG-zależną to mogła przekazać ją dziecku będąc w ciąży. Przeciwciała IgG przechodzą bowiem przez łożysko. Minusem jest to, że takie badania nie są refundowane, ale wielu alergologów podchodzi do nich sceptycznie, ponieważ potwierdzenie ich skuteczności opiera się w większym stopniu na doświadczeniach pacjentów i firm, które takie badania oferują niż na badaniach naukowych, które byłyby wystarczające, aby uznać je za „złoty standard” (brakuje między innymi badań populacyjnych). Decyzja, czy takie badanie wykonać należy wyłącznie do rodziców. Z mojego doświadczenia wynika, że mogą być one przydanym narzędziem w układaniu diety eliminacyjnej w przypadkach, kiedy próba eliminacja – prowokacja nie powodzi się. Jeśli szukasz więcej artykułów na temat alergii u dziecka zamienników nabiału mlek modyfikowanych Zajrzyj do tej zakładki!
Badania naukowe nie potwierdziły, że taka eliminacyjna dieta w ciąży zapobiega alergii u dziecka, natomiast może doprowadzić do niedoborów składników odżywczych i małej wagi urodzeniowej noworodka. Po urodzeniu powinnaś karmić wyłącznie piersią przez minimum 4 miesiące.
Które testy laboratoryjne są przydatne w diagnostyce alergii na pokarm u dzieci? Jaki preparat mlekozastępczy należy stosować u niemowląt z podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego w okresie przygotowania do testu prowokacji (faza eliminacyjna) oraz jak długo go podawać? Czy u niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym, u których podejrzewa się alergię na pokarm, test prowokacji trzeba zawsze wykonywać metodą podwójnie ślepej próby? Czy powszechny dostęp do testów alergenowych przyczynił się do nadrozpoznawania alergii na pokarmy? Jak postępować z dzieckiem, u którego nie stwierdza się objawów alergii, a wyniki testów alergenowych są dodatnie (np. gdy matka wykonała badanie odpłatnie na własną prośbę)? Które preparaty mlekozastępcze są najskuteczniejsze i zalecane jako preparaty pierwszego wyboru w leczeniu alergii na białka mleka krowiego u niemowląt i małych dzieci? Jakie są dostępne w Polsce mieszanki żywieniowe dla niemowląt o zmniejszonej alergenności i hipoalergenowe oraz jakie są wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania? Jakie są zalety i wady preparatów o znacznym i nieznacznym stopniu hydrolizy? Czy dieta stosowana przez matkę podczas ciąży wpływa na rozwój alergii na pokarm u jej dziecka? Jeżeli tak, to jakich produktów powinna unikać kobieta w ciąży? Czy niemowlę karmione wyłącznie piersią, u którego stwierdzono atopowe zapalenie skóry, należy odstawić od piersi i wprowadzić dietę eliminacyjną? Czy stosowanie diety eliminacyjnej u matki karmiącej piersią jest w tym przypadku uzasadnione? Jakie sztuczne mleko należy podawać niemowlęciu z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku chorób alergicznych, które nie może być nadal karmione piersią? Jakie sztuczne mleko z zagęszczaczem należy podać niemowlęciu z refluksem i alergią na białka mleka krowiego? Czy w Polsce jest dostępny hydrolizat białka lub mleko modyfikowane zawierające oligosacharydy prebiotyczne, które są skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom na alergię? Czy ryzyko wystąpienia alergii zwiększa się, gdy ekspozycja na białka mleka krowiego trwa dłużej niż pierwsze 3 dni życia dziecka? Czy dokarmianie noworodków hydrolizatami białek jest bezpieczniejsze? Czy niemowlętom w wieku 6 miesięcy chorym na atopowe zapalenie skóry i z ujemnym wywiadem rodzinnym w kierunku alergii należy podawać probiotyki? Czy alergia na pokarmy może wystąpić dopiero u kilku- lub kilkunastoletniego dziecka (z rodziny atopowej), u którego nie stwierdzano wcześniej żadnych objawów ze strony przewodu pokarmowego? W jakim wieku dzieci zwykle „wyrastają” z alergii na pokarmy i można wprowadzać do ich diety nietolerowane dawniej pokarmy? Kiedy można próbować wprowadzać produkty mleczne do diety dziecka, u którego w wieku niemowlęcym rozpoznano alergię na białka mleka krowiego? W jaki sposób można zapobiegać wystąpieniu nadwrażliwości na pokarmy? Jakie są aktualne wskazania do stosowania preparatów sojowych? Jakie objawy nasuwają podejrzenie wrodzonego niedoboru laktazy u noworodka? Jak postępować w takich przypadkach (diagnostyka, leczenie)? Czy alergiczny nieżyt nosa może być objawem alergii na pokarmy? Czy czas i kolejność wprowadzania pokarmów uzupełniających wpływa na ryzyko rozwoju alergii na pokarmy? Czy należy opóźniać wprowadzanie do diety pokarmów uznanych za silnie alergenowe (np. ryby, orzechy, cytrusy, czekolada)? Czy inaczej traktować dzieci z atopią w rodzinie lub jej brakiem? Czy dzieciom uczulonym na białko mleka krowiego lub jaja można podawać odpowiednio wołowinę lub drób? Czy u tych dzieci może wystąpić reakcja alergiczna na takie mięso? Od jakich pokarmów (jogurtów, kefirów, twarogów czy serów) należy rozpocząć ponowne wprowadzanie pokarmów mlecznych po okresie stosowania diety eliminacyjnej? Czy przeprowadzając próbę eliminacji białka mleka krowiego i próbę prowokacji, można przepisywać hydrolizaty białkowe na receptę z refundacją? Jak zapewnić odpowiednią ilość wapnia i fosforanów dziecku z alergią na białka mleka krowiego, które nie chce pić hydrolizatu i nie jest karmione piersią? Jaka jest wartość i przydatność mleka ryżowego wzbogaconego w wapń w żywieniu dziecka z alergią na białko mleka krowiego, zwłaszcza gdy dziecko nie pije hydrolizatu? Czy dzieci uczulone na orzeszki ziemne muszą unikać orzechów? Jak często dzieci uczulone na orzeszki ziemne są również uczulone na orzechy? Jak to możliwe, że alergen mleka krowiego zawarty w diecie matki może szkodzić dziecku karmionemu piersią (uczulać je)? Przecież to białko rozkłada się na peptydy i aminokwasy w przewodzie pokarmowym matki. W jaki więc sposób pokonuje barierę jelitową i przechodzi do mleka matki? Czy białka spożywane przez matkę przenikają do mleka w ilości, która może uczulać i wywołać atopowe zapalenie skóry? Czy dzieciom uczulonym na jaja kurze można podawać jaja innych ptaków, np. jaja przepiórcze, indycze czy strusie? Z powodu ulewania i objawów kolki u niemowlęcia karmionego piersią z diety matki wykluczono białka mleka krowiego. Zaobserwowano poprawę. Czy w celu potwierdzenia alergii należy ponownie włączyć mleko do diety matki? Czy mieszanki elementarne można przepisywać „na ryczałt” dzieciom po ukończeniu pierwszego roku życia? Co dokładnie oznacza określenie "dieta wolna od pseudoalergenów"? Kiedy ją zalecać? Czy dziecko z atopowym zapaleniem skóry o niewielkim nasileniu (pojedyncze zmiany) wymaga stosowania hydrolizatu o wysokim stopniu hydrolizy? Czy matka karmiąca piersią dziecko, u którego stwierdza się alergię na BMK, powinna wyeliminować ze swojej diety wołowinę i cielęcinę? Czy przewlekły katar u niemowlęcia może być objawem alergii na białko mleka krowiego? Czy nieleczona alergia na pokarmy (np. na marchewkę) może wyzwalać choroby autoimmunizacyjne? Jakie są zasady wprowadzania jaja kurzego do diety niemowlęcia chorego na atopowe zapalenie skóry uczulonego na białko mleka krowiego? Czy stosowanie doraźnie leku przeciwhistaminowego po spożyciu potencjalnie alergizującego pokarmu (np. jabłka), lecz bez reakcji anafilaktycznej, jest skuteczne i bezpieczne? Czy należy wykonać próbę prowokacji u dziecka, u którego nie wystąpiły żadne dolegliwości po podaniu niewielkiej ilości wcześniej nietolerowanego pokarmu? Czy u podejrzewanego o alergię na białka mleka krowiego niemowlęcia warto wykonać badania dodatkowe, np. badania stolca czy oznaczenie stężenia swoistych IgE? Czy ząbkowanie jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia doustnej próby prowokacji przy podejrzeniu nietolerancji/alergii pokarmowej? Jaki preparat należy zastosować u pacjenta z alergią na kazeinę, a jaki w przypadku alergii na beta-laktoglobulinę? Czy w przypadku dziecka karmionego mlekiem matki, które okresowo oddaje stolce z krwią i nie przybiera na masie ciała, należy utrzymać dietę eliminacyjną u matki i karmienie dziecka pokarmem naturalnym? Czy dziecko z atopowym zapaleniem skóry o niewielkim nasileniu (pojedyncze zmiany) wymaga stosowania hydrolizatu o wysokim stopniu hydrolizy? Czy należy wprowadzać hydrolizat białek o znacznym stopniu hydrolizy u karmionego mieszanką mleczną kilkumiesięcznego niemowlęcia z łagodnymi objawami AZS? Jakie alergeny odpowiedzialne za najczęstsze reakcje u niemowląt i dzieci są zawarte w mleku krowim? Czym się charakteryzują? Czy badania dodatkowe mają istotny wpływ na rozpoznanie i leczenie alergii na białka mleka krowiego? Czy warto je wykonać u niemowlęcia z takim podejrzeniem (np. badania stolca, oznaczenie stężenia swoistych IgE przeciwko kazeinie i ß-laktoglobulinie)? Jaką dietę powinna stosować matka karmiąca piersią dziecko z alergią na białka mleka krowiego? Jakie produkty zalecać? Czy powinna przyjmować wapń? Jakie są wskazania do żywienia mieszanką elementarną? Czy utrzymywanie się objawów atopowego zapalenia skóry o łagodnym nasileniu u dziecka karmionego hydrolizatem o wysokim stopniu hydrolizy jest wskazaniem do włączenia mieszanki elementarnej? Jak postąpić w przypadku próby zastąpienia mieszanki mlecznej o znacznym stopniu hydrolizy białka mleka krowiego (BMK) standardowym mlekiem modyfikowanym u dziecka z alergią na BMK? Czy należy zastosować przejściowo mieszankę typu HA? Co to jest FPIES Klarytromycyna może przenikać do mleka mamy niemniej jednak są to ilości bardzo małe i mało prawdopodobne jest, aby powodowały one działania niepożądane u dziecka karmionego piersią. Wykazano, że w mleku pacjentek, które przyjmowały klarytromycynę obecna jest zarówno klarytromycyna jak i jej aktywny metabolit 14 Pokarmy spożywane przez matkę mogą wywołać alergię pokarmową u noworodka karmionego piersią. Należy jednak odróżnić alergeny od produktów drażniących. Te drugie mogą spowodować podrażnienie układu pokarmowego malucha wywołane kumulacją gazów w niewielkim układzie trawiennym noworodka. Z drugiej strony, alergeny mogą powodować reakcje uczuleniowe u dziecka, które trwają dłużej niż standardowe podrażnienie i mogą być przyczyną uczulenia na konkretne produkty żywieniowe w przyszłości. Zobacz film: "Pomysły na rodzinną aktywność fizyczną" 1. Objawy podrażnienia układu pokarmowego u noworodka 2. Objawy alergii pokarmowej u noworodka Czasem zdarzyć się może, że noworodek wykształca reakcję alergiczną na konkretne alergeny przedostające się do jego układu pokarmowego wraz z mlekiem matki podczas karmienia piersią – do najczęstszych należą jajka, nabiał, soja, pszenica, orzechy włoskie i orzechy laskowe. Jak poznać, że dziecko cierpi z powodu alergii pokarmowej? Do najpopularniejszych objawów schorzenia należą wymioty, biegunka, wysypka, rozdrażnienie, gazy i krew w stolcu. Wydalenie alergenów z organizmu może trwać nawet dwa tygodnie, dlatego należy wyeliminować konkretny produkt z diety na pół miesiąca i stale kontrolować reakcje dziecka na podawany pokarm. Następnie, można przywracać do jadłospisu kolejne pokarmy w celu odszukania problematycznego składnika diety. Każdy produkt dodajemy do posiłków w małych ilościach i obserwujemy wystąpienie lub brak objawów alergii pokarmowej u noworodka. Swoje obawy i podejrzenia warto przedyskutować z pediatrą. Jeżeli matka zauważyła, że maluch wykształcił objawy charakterystyczne dla alergii pokarmowej lub podrażnienia układu trawiennego, powinna niezwłocznie udać się do specjalisty. W żadnym wypadku nie należy samodzielnie diagnozować i leczyć schorzeń u noworodka. W dzienniku żywienia można zapisać zachowanie dziecka i reakcje organizmu (być może alergiczne) na spożyte mleko matki. Dokładna analiza spożytych posiłków i kondycji dziecka po karmieniu piersią ułatwi pediatrze rozpoznanie choroby. polecamy Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Monika Frank Dietetyk udzielający konsultacji dietetycznych w poradni w Poznaniu. To, czy, a raczej w jakim stopniu dany lek przenika do kobiecego mleka nie determinuje jeszcze jego szkodliwości dla karmionego piersią dziecka. Wpływa na to cały szereg innych czynników, jak choćby stężenie lekarstwa w pokarmie, ilość wypitego przez dziecka mleka, częstotliwość karmień, czy stan zdrowia dziecka. Witam! Karmię piersią i od dwóch miesięcy jestem na diecie bezmlecznej ze względu na podejrzenie alergii u mojego obecnie 12- tygodniowego dziecka. Synek nie ma już wysypki, kupki są jeszcze trochę śluzowate. Czy i kiedy mogę zastosować prowokację z produktem mlecznym? Od jakiego produktu zacząć? W jakich ilościach i czasie? Po jakim czasie widać, że produkt uczulił? Jakie są objawy "prawdziwej"alergii na białko krowie? Czy powinna, suplementować się wapnem? KOBIETA, 30 LAT ponad rok temu Alergia. Fakty i mity Czy człowiek rodzi się z alergią? Czy można być uczulonym na nieszkodliwe wcześniej alergeny? Czy alergia to to samo, co nietolerancja pokarmowa? Zobacz popularne fakty i mity na temat alergii. może pani spróbować stosować masło, małe ilości jogurtu itp. jeśli u dziecka zaobserwuje pani niepokój, kolki luźne stolce to proponuje podać dziecku DELIKOL ( preparat zawierający enzym potrzebny do trawienia mleka) oraz florę bakteryjna np. Dicoflor - jaka podaje się przy antybiotykoterapii, bakterie te tez pomagają trawic mleko. U dzieci występuje często nie alergia a nietolerancja mleka bo układ enzymatyczny maluszka nie jest jeszcze odpowiednio gotowy do trawienia zwiększających się ilości zjadanego mleczka. 0 Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Śluz w stolcu u 2,5-miesięcznego dziecka – odpowiada Lek. Karina Kachlicka Zielony kolor stolca u 5-miesięcznego dziecka – odpowiada Lek. Karina Kachlicka Alergia na mleko u niemowlaka – odpowiada Dr n. med. Karol Kaziród-Wolski Co może oznaczać krew w kale u 4-miesięcznego dziecka karmionego wyłącznie piersią? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Kolki, zielony kał i ulewanie u 9-tygodniowego dziecka – odpowiada Lek. Karina Kachlicka Alergia przy karmieniu piersią – odpowiada Mgr inż. Aleksandra Kilen-Zasieczna Zielone kupy i wysypka u dziecka karmionego piersią i butelką – odpowiada Prof. dr hab. n. med. Jacek Zachwieja Alergia na mleko krowie u 5-miesięcznego dziecka – odpowiada Mgr Magdalena Małecka Problemy z wydalaniem i karmienie 8-tygodniowego dziecka – odpowiada Lek. Karina Kachlicka Czy to może być u syna alergia na mleko? – odpowiada Redakcja abcZdrowie artykuły
Zastój pokarmu może pojawić się na początku karmienia piersią, po dłuższej przerwie w karmieniu lub po odstawieniu dziecka od piersi. Komplikacją zastoju pokarmu może być zapalenie piersi lub ropień, dlatego trzeba pozbyć się zastoju, stosując m.in. okłady, masaż i często przystawiając dziecko do piersi

Dieta eliminacyjna polega na stopniowym usuwaniu poszczególnych produktów z jadłospisu. Zalecana jest kobietom karmiącym piersią w przypadku podejrzenia, że objawy uczuleniowe występujące u dziecka wynikają z jego nietolerancji pokarmów spożywanych przez matkę. Dieta eliminacyjna wprowadzana jest po uprzednim zdiagnozowaniu dziecka przez lekarza specjalistę. Rozpoczęta pochopnie, może skończyć się wtórną alergizacją u dziecka, zniechęceniem i porzuceniem przez kobietę karmienia piersią, niezamierzonym efektem odchudzającym, a nawet depresją matki. Bardzo pomocna jest porada dietetyka, który wspólnie z pacjentką ustala jej nowy jadłospis, dbając o wzbogacenie diety o składniki uzupełniające braki żywieniowe spowodowane wykluczeniem alergennych pokarmów. Dieta eliminacyjna – nietolerancja pokarmowa u dziecka karmionego piersią Wraz z całą pulą genów rodzice przekazują potomstwu także cechy niepożądane. Dziecko może otrzymać od matki przeciwciała i w konsekwencji reagować alergią na niektóre produkty spożywcze. Wskutek tego mechanizmu u dzieci pojawia się tzw. alergia IgE-zależna, czyli taka, której symptomy pojawiają się już w ciągu kilku sekund do kilkudziesięciu minut od spożycia alergennego pokarmu. Ten rodzaj alergii jest wrodzony. Drugi typ to alergia IgG-zależna, a jej symptomy pojawiają się nawet po kilku dniach od spożycia alergennego pokarmu. Jest to alergia nabyta, więc matka karmiąca piersią może podjąć starania, aby nie rozwinąć jej u dziecka. Jednym z najbardziej skutecznych sposobów na walkę z tym problemem jest dieta eliminacyjna. Jak zdiagnozować alergię u dziecka? Na alergie występujące w organizmie dziecka najczęściej wskazują niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego albo zmiany skórne, takie jak: silne ulewanie; kolka; wzdęcia; problemy z wypróżnianiem; stolce ze śluzem; AZS (atopowe zapalenie skóry – suchość skóry, łuszczenie); ciemieniucha; wysypka. Często zdarza się, że dziecko reaguje nie na jadłospis matki, tylko na składniki kosmetyków używanych do pielęgnacji jego skóry i włosów, czy też na proszek i odplamiacz, jakie mają styczność z jego ubrankami, kocykami czy pościelą. Niestety, producenci nierzadko dodają do składu swoich wyrobów konserwanty, parabeny i sztuczne środki zapachowe, które mogą uczulać, dlatego zanim wykluczy się z diety matki mleko czy gluten, warto najpierw na próbę zmienić markę kosmetyków dziecięcych lub płyn do prania i płukania. Następnie nie zaszkodzi zastanowić się nad, naturalną przecież, niedojrzałością układu pokarmowego u noworodków i dać szansę probiotykom. Wielu lekarzy przepisuje je maluchom, aby wzmocnić ich układ pokarmowy poprzez zasiedlenie go pożyteczną florą. Jeśli pomimo wyeliminowania powyższych czynników niepokojące objawy nie ustępują, należy zasięgnąć porady lekarza: pediatry albo najlepiej alergologa. Lekarz prawdopodobnie najpierw zaleci zrobienie testów na alergię IgG-zależną u matki, a także na alergię IgE-zależną u dziecka. Niestety, często wiąże się to z wysokimi kosztami i dlatego nie jest to opcja dostępna dla każdego. Jeśli wykonanie tekstu przekracza czyjeś możliwości finansowe, dobrym rozwiązaniem jest dieta eliminacyjna. Dieta eliminacyjna zwykle zaczyna przynosić efekty po upływie 3–6 tygodni. Najczęściej najpierw zaleca się rezygnację z produktów zawierających białko mleka. Jeśli nie ma poprawy, eliminuje się jaja, mięso, soję i inne składniki. W najbardziej skomplikowanych przypadkach konieczna jest ścisła dieta eliminacyjna. Przebiega ona w dwóch fazach. Faza pierwsza to wyeliminowanie z jadłospisu matki wszystkich potencjalnych pokarmów alergizujących naraz. Faza druga to ponowne wprowadzanie dań z podejrzanymi składnikami do menu matki, jeden po drugim, z odpowiednimi przerwami na obserwację reakcji organizmu dziecka. Produkty uczulające w diecie matki karmiącej – co jeść, a czego unikać? Wśród produktów, które potencjalnie mogą powodować alergie u noworodków, znajdują się: białka mleka (kazeiny), jaja, gluten (w pieczywie, makaronach i wielu innych produktach), owoce cytrusowe, czekolada, soja, owoce morza, ryby oraz niektóre owoce i warzywa. W wielu przypadkach malucha uczula kilka produktów naraz. Nierzadko okazuje się też, że alergie dziecka są spowodowane produktami, których najczęściej nie zalicza się do grupy uczulających, takimi jak ryż, jabłka czy marchewka. Wśród pokarmów, które uważa się za najbardziej bezpieczne dla alergików, znajdują się: niektóre warzywa, część mięs (królik, indyk), chleb bezglutenowy (na mące jaglanej, gryczanej), kasze (jaglana, gryczana). Karmienie piersią a dieta eliminacyjna Mleko matki jest niezastąpione, jeśli chodzi o unikalne właściwości odżywcze, których nie udaje się odtworzyć producentom mieszanek. Jednak priorytetem nie zawsze powinno być karmienie piersią za wszelką cenę, lecz dobro dziecka i jego przybieranie na wadze, a także szeroko pojęte zdrowie matki. Warto pamiętać, że uczulenia u dzieci często rozwiązują się samoistnie, wraz z dojrzewaniem układu pokarmowego i wzrastającą odpornością organizmu. Zobacz wideo: Jak powinna wyglądać dieta kobiety ciężarnej?

Co najmniej 80% dzieci z alergią pokarmową rozpoznaną w okresie niemowlęcym „wyrasta” z choroby do 5. roku życia. Alergia na białka mleka krowiego ustępuje szybciej u dzieci z niskim stężeniem przeciwciał IgE. Leczenie alergii pokarmowej. Postępowanie lecznicze musisz skonsultować z lekarzem. Nie podejmuj sama decyzji co do
Mleko kobiece bardzo rzadko wywołuje reakcje uczuleniowe. Natura postarała się o to, żeby jego skład i właściwości były jak najlepiej dostosowane do potrzeb niemowlęcia. Dzięki temu, że mleko mamy zawiera odpowiednie przeciwciała (zwane SIgA), organizm dziecka karmionego piersią jest zabezpieczony przed wnikaniem przez ścianki jelit szkodliwych substancji, między innymi alergenów. W składzie kobiecego mleka brakuje najsilniejszego z alergenów pokarmowych, czyli betalaktoglobuliny, znajdują się w nim natomiast składniki przyspieszające dojrzewanie nabłonka jelit i regulujące florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Wszystko to sprawia, że mleko mamy jest idealnym pokarmem dla niemowląt i dzieci obciążonych ryzykiem wystąpienia alergii pokarmowej. Szacuje się, że różnego rodzaju alergie występują u 15 do 50 % dzieci (różnie w różnych krajach). U dzieci karmionych piersią odsetek ten jest niższy i wynosi %. Przyczyną są najczęściej geny - dziecko, którego oboje rodzice są alergikami, ma 60 procent szans na zostanie alergikiem, jeśli na alergię cierpi jeden rodzic - 40 %. Rozwojowi alergii u dzieci karmionych piersią sprzyja dokarmianie mieszanką w szpitalu (nawet jednorazowe podanie butelki może wywołać chorobę). Czasem zdarza się, że dziecko na piersi reaguje uczuleniem na substancje, które przedostaną się do pokarmu z krwią mamy. Wtedy dobrym wyjściem z sytuacji może być dieta eliminacyjna. Komu dieta, komu? Dieta mamy karmiącej powinna wyglądać tak samo, jak dieta każdego dorosłego, dbającego o zdrowe odżywianie człowieka. Podczas karmienia piersią, zapotrzebowanie kobiety na kalorie wzrasta o 500-700 kcal dziennie, więc - o ile nie zostały ci po ciąży zbędne centymetry w pasie - możesz jeść po prostu trochę więcej niż normalnie. Eliminowanie różnych produktów z diety "na wszelki wypadek" nie ma sensu, bo nie istnieje uniwersalna lista "bezpiecznych" i "groźnych" pokarmów. Oczywiście jedne produkty uczulają częściej niż inne, jednak powinnaś wziąć je pod lupę dopiero wtedy, kiedy u dziecka wystąpią objawy alergii. Najczęściej pierwsze charakterystyczne objawy alergii pojawiają się u dziecka między 3. tygodniem a 3. miesiącem życia. Należą do nich: wymioty i nasilające się, obfite ulewania (te pojawiają się najwcześniej), kolka, obecność bezbarwnego śluzu lub krwi w kupce, słabe przybieranie na wadze, sapka i przewlekły katar, kaszel, wysypka, powracające odparzenie pupy, nawracająca ciemieniucha niespokojny sen. Zwykle u małego alergika występuje jednocześnie kilka objawów choroby. Jeśli podejrzewasz alergię pokarmową (pamiętaj, że dziecko może być też uczulone na kurz, pleśń, pierze i inne alergeny), konieczna będzie dieta eliminacyjna. Jedzenie na miarę Jeśli zdecydowałaś, że powinnaś przejść na taką dietę, przeprowadź ją rozsądnie. Nie rezygnuj od razu ze wszystkiego, co może powodować uczulenie (tak naprawdę mogą to być nawet powszechnie uważane za "bezpieczne" ryż czy marchewka), ale eliminuj jeden-dwa podejrzane produkty na raz i wszystko, co je zawiera na okres dwóch-trzech tygodni. Jeśli w tym czasie nastąpi poprawa, oznacza to, że trafiłaś. Wtedy zrezygnuj z tych produktów na kilka miesięcy. Jeśli poprawa nie nastąpi, to znak, że próba się nie udała. Możesz wrócić do jedzenia wyeliminowanych składników, a z diety wykluczyć kolejne. Jeśli poprawa jest tylko częściowa, masz dwa wyjścia. Poczekać jeszcze tydzień, dwa, bo czasami na pełną poprawę trzeba więcej czasu, albo od razu wykluczyć jeszcze jeden produkt, bo być może dziecko nie toleruje kilku z nich. Chociaż zestaw uniwersalnych alergenów-pewniaków nie istnieje, możesz wesprzeć się listą produktów najczęściej wywołujących reakcje uczuleniowe: mleko krowie i jego przetwory, mięso wołowe, cielęcina, jajka, owoce cytrusowe, pszenica, soja, orzechy, kakao, ryby i owoce morza. Eliminuj je z diety w takiej kolejności, jak występują na liście. Jeśli jednak matczyny instynkt podpowiada ci, że przyczyną kłopotów dziecka mogą być banany czy ziemniaki, to od nich właśnie zacznij testowanie. Znalezienie uczulającego produktu nie jest łatwe, również dlatego, że nie wiadomo po jakim czasie od wprowadzenia nowości do diety mamy występują u dziecka objawy alergii. Czasem reakcja pojawia się już po pół godzinie, czasem dopiero po kilku dniach. Czasem już za pierwszym razem, czasem dopiero po kolejnym posiłku zawierającym alergen. Dlatego tak ważne jest, żeby nie przerywać testowania wcześniej niż po kilku dniach. Dookoła diety Często zdarza się, że za uczulenie u dziecka odpowiedzialny jest nie jeden, ale kilka produktów. Wtedy mama na diecie eliminacyjnej musi wykazać się sporym kunsztem kulinarnym, żeby z kilku dozwolonych składników wyczarować śniadanie, obiad i kolację. W takiej sytuacji warto sięgnąć po produkty rzadziej używane w naszej kuchni, a - być może - bezpieczne (np. jarmuż, kapary, szparagi, granaty, bataty). Może też okazać się, że trzeba uzupełnić dietę dodatkowymi witaminami lub minerałami, o tym jednak powinien zdecydować lekarz. Jeśli dziecko jest uczulone na mleko i jego przetwory, mamie prawdopodobnie zostanie przepisany preparat wapniowy. Można też przyjmować preparat witaminowy przeznaczony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Lepiej jednak postarać się o takie zbilansowanie diety, żeby sztuczna suplementacja nie była potrzebna. W razie wątpliwości, warto poprosić o pomoc dietetyka. Jeśli, mimo stosowania diety, objawy uczulenia nie mijają, niektórzy lekarze proponują zrezygnowanie z karmienia piersią i wprowadzenie mieszanki mlekozastępczej. Przed podjęciem takiej decyzji, warto ją skonsultować z innym specjalistą. Często odstawienie alergicznego dziecka od piersi - zamiast pomóc -wyrządzi tylko więcej złego. Zabierając dziecku mleko mamy z alergenem, zabierzesz jednocześnie całą masę pożytecznych substancji, wspomagających jego układ pokarmowy i odpornościowy. A jeśli do tej pory nie znalazłaś składnika wywołującego u twojego dziecka objawy alergii, oznacza to tylko, że musisz wytrwale szukać dalej. Karmiąc piersią zużywasz dziennie o 500-700 kcal więcej, niż normalnie. Dlatego, zwłaszcza na diecie eliminacyjnej, powinnaś dbać o siebie. Na razie nie przejmuj się odchudzaniem - wystarczy, że będziesz przestrzegać zasad zdrowego odżywiania, a zbędne kilogramy spadną "same". W ramach dbania o figurę zrezygnuj tylko ze słodyczy - to na pewno ci nie zaszkodzi. Wyklucz z diety "podejrzane" produkty, ale poza tym staraj się przestrzegać zaleceń piramidy żywieniowej. tłuste, czerwone mięso, białe pieczywo i słodycze mleko i jego przetwory chude białe mięso, ryby i jaja (2x dziennie) warzywa strączkowe i orzechy (1-3x dziennie) warzywa i owoce (5x dziennie, duże porcje) produkty zbożowe (razowe pieczywo, kasze, niełuskany ryż, makaron z ciemnej mąki, naturalne płatki śniadaniowe), tłuszcze roślinne (oliwa z oliwek - 2-3 łyżeczki dziennie)
U dziecka karmionego piersią w skrajnie ciężkich kolkach można zalecić mamie próbę przejścia na dietę całkowicie bezmleczną na 1–2 tygodnie i obserwować, czy taka interwencja jest skuteczna. A zazwyczaj najskuteczniejszym lekarstwem jest czas. Dzieci wcześniej czy później wyrastają z tych problemów.
To może być związane np. z jakimś błędem dietetycznym z Pani strony. Aromaty niektórych potraw przenikają do pokarmu i zmieniają jego smak, co może dziecku nie smakować. Jeśli dziecko ma kolki, można podawać przed jedzeniem do 8 kropel espumisanu. Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, doświadczenie zdobywała w kraju, jak i za granicą. 1. Objawy podrażnienia układu pokarmowego u noworodka. Pokarmy spożywane przez matkę mogą wywołać alergię pokarmową u noworodka karmionego piersią. 2. Objawy alergii pokarmowej u noworodka. Po rozpoznaniu alergii u dziecka wielu rodziców dokonuje w domu prawdziwej rewolucji. Aby zminimalizować. Kolka, bóle brzuszka i ulewanie. Może jeszcze katar i pokasływanie. Do tego czerwone policzki, sucha skóra. Te objawy mogą sugerować, że twoja pociecha jest alergikiem. Pierwsze sygnały uczulenia łatwo zaobserwować już u kilkutygodniowego malca. Zwykle najczęściej spotykaną alergią u niemowląt jest alergia pokarmowa. O wszystkich niepokojących oznakach trzeba jak najszybciej powiedzieć pediatrze. To on wykluczy infekcję (objawy bywają podobne) i zaleci zmianę diety. Na początku zazwyczaj to wystarcza. Jeżeli jednak dolegliwości nasilają się, a dodatkowo w twojej rodzinie są już inni alergicy, warto pójść do specjalisty. Skierowanie do alergologa wypisuje pediatra. Przyczyny alergii Z badań wynika, że średnio co trzecia osoba boryka się z różnymi przejawami alergii. Zmiany w środowisku naturalnym, kuracje antybiotykowe, sposób odżywiania – wszystko to naraża na częstszy kontakt z substancjami, które powodują uczulenie. Istotną rolę odgrywa też dziedziczność, co nie znaczy, że dziecko alergicznych rodziców na pewno dostanie tę chorobę „w spadku”. W jego przypadku jest tylko większe ryzyko zachorowania niż u rówieśnika, w którego rodzinie nie zanotowano spotykaną alergią u niemowlęcia jest alergia pokarmowa. Problemy wynikają stąd, że układ trawienny małego człowieka nie jest jeszcze w pełni sprawny i nie potrafi poradzić sobie ze wszystkimi składnikami pożywienia. Na uczulającą substancję malec reaguje ulewaniem, kolkami, wzdęciami, zaparciami, biegunką. Do tego często dochodzą dolegliwości układu oddechowego – katar, kaszel, świszczący oddech, sapka i kłopoty ze skórą (tzw. atopowe zapalenie skóry). Alergia wziewna Ten rodzaj alergii spowodowany jest dostaniem się do organizmu substancji uczulającej poprzez układ oddechowy. Najczęściej szkodzą roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, pyłki roślin. Jeszcze do niedawna na alergię wziewną chorowały przede wszystkim starsze dzieci, teraz coraz częściej również niemowlęta. Jak w przypadku każdej alergii, tutaj także należy unikać środka uczulającego. Tak więc obserwuj mapy pylenia roślin i nie wybieraj się w miejsca, gdzie stężenie pyłków jest wysokie, starannie wietrz pomieszczenia, by nie dopuścić do zawilgoceń (szczególnie w łazience), unikaj dywanów, zasłon, pluszaków, a kota lub psa oddaj w dobre ręce. Właściwa dieta eliminacyjna Mogą uczulać wszystkie składniki diety, lecz najczęściej za alergię odpowiedzialne jest białko mleka krowiego. Niepokojące objawy pojawiają się i u dzieci karmionych mlekiem matki, i u tych, które piją mleko modyfikowane. W tym drugim przypadku należy jak najszybciej zmienić mieszankę. Nie rób tego jednak sama, tylko zgodnie z zaleceniami pediatry. I obserwuj, czy następuje u niemowlęcia nie może być przyczyną zaprzestania karmienia piersią! Po prostu należy teraz trochę inaczej postępować, ale w żadnym wypadku nie pozbawiać dziecka cennego maminego krokiem będzie zmiana diety mamy. Trzeba wykluczyć to, co szkodzi. A więc z menu znikają: jogurt, kefir, mleko, śmietana, twarożek, sery. Brak nabiału to brak wapnia, więc dobrze byłoby, gdyby mama przyjmowała w tym czasie – oczywiście po konsultacji z lekarzem – preparaty z wapniem. Dieta eliminacyjna na pewno złagodzi objawy u maluszka, a w wielu przypadkach spowoduje, że całkowicie jednak pamiętać, że uczulają też inne składniki pożywienia, np. cytrusy, orzechy, truskawki, pomidory, seler, czekolada, jajka, ryby. Zatem ostrożnie wprowadzaj je do swojego jadłospisu, bacznie obserwując reakcje malucha. Potem, gdy będzie starszy, równie ostrożnie wprowadzaj je do jego diety. Za każdym razem, gdy dodajesz lub wykluczasz jakiś składnik, obserwuj, jakie to daje rezultaty. Warto w tym celu prowadzić specjalny zeszyt z notatkami. Potem, podczas wizyty u specjalisty, będzie jak znalazł. Testy alergiczne Czasami jednak trudno zgadnąć, co tak naprawdę szkodzi, bo objawy mogą się pojawiać od kilku godzin do kilku dni po zjedzeniu alergenu. Bądź tu mądra! W takich przypadkach warto skorzystać z testów. Te z krwi można zrobić już niemowlakowi, te skórne – starszemu dziecku, najwcześniej czterolatkowi. Ich wiarygodność jest taka przeprowadza alergolog lub specjalne laboratorium. Potrzebne jest skierowanie. Bardzo ważne, by możliwie jak najszybciej zdiagnozować alergię, bowiem w leczeniu tego schorzenia najistotniejsze jest, by wykluczyć składnik uczulający. Brak alergenu to brak choroby. Jeśli jednak rodzice zlekceważą dolegliwości, prawdopodobnie alergia się zaostrzy – maluszek może się wkrótce uczulić na kolejne składniki, a z czasem cierpieć na astmę. Takie zjawisko nazywamy marszem może też wywoływać zdrowotne powikłania: zapalenia ucha środkowego, migdałków, oskrzeli, a nawet płuc. I osłabić układ immunologiczny, co będzie skutkowało częstszymi infekcjami. Odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka Nawet jeśli uda się zminimalizować objawy alergii (np. dzięki diecie eliminacyjnej lub podawaniu odpowiednich leków), musisz pamiętać, że skóra twego dziecka zawsze będzie wrażliwsza. Szybciej się odparzy, wysuszy, a nawet pojawiać się będą stany zapalne. Szczególnie na twarzy, w zgięciach łokci i kolan, za uszami. Poza tym skóra swędzi, a dziecko będzie rozdrapywać zaczerwienione miejsca. Może też pojawić się ciemieniuszka. Dlatego uważaj na kosmetyki, jakich używasz do pielęgnacji dzidziusia; powinny mieć adnotację, że nie zaszkodzą alergikowi. Podobnie z proszkiem do prania – przynajmniej przez pierwszy rok ubranka powinnaś prać w specjalnym proszku. Zadbaj też o natłuszczające kąpiele i odpowiednie nawilżanie balsamem. Alergie pokarmowe u dzieci miesięcznik "M jak mama" Joanna Sobańska | Konsultacja: lek. med. Zdzisława Olas, specjalista chorób dziecięcych, alergolog rKeDxE.
  • 9s7cjde86u.pages.dev/53
  • 9s7cjde86u.pages.dev/93
  • 9s7cjde86u.pages.dev/81
  • 9s7cjde86u.pages.dev/8
  • 9s7cjde86u.pages.dev/22
  • 9s7cjde86u.pages.dev/54
  • 9s7cjde86u.pages.dev/13
  • 9s7cjde86u.pages.dev/61
  • alergia u dziecka karmionego piersią